Η «νέα μικρομεσαία τάξη» και η «νέα μεταπολίτευση»

του Αριστοτέλη Βασιλάκη

Αναμφίβολα ο Σεπτέμβρης θα είναι πολύ καυτός για την κυβέρνηση… Πιο καυτός και από το καλοκαίρι… Δύο δρόμοι έχουν απομείνει στον Αντώνη Σαμαρά… Ή κάνει πράξη αυτό που ο ίδιος διακήρυξε, δηλαδή τη «νέα μεταπολίτευση», διώχνοντας κλοτσηδόν τον Τόμσεν και τους βοηθούς του ή θα λάβει νέα μέτρα, όπως του ζητάνε οι Τροικανοί  για να μπορέσει να λάβει την επόμενη δόση των δανείων που παίρνουμε συνεχώς για να ξεπληρώνουμε δάνεια….

Αν τελικά ο Αντώνης Σαμαράς επιλέξει το δεύτερο, τα νέα μέτρα, ενδεχομένως και το «νέο Μνημόνιο», που ανέφερε ο Σταθάκης πριν μερικές μέρες, αναμένεται να δώσουν το τελειωτικό χτύπημα στην αγορά και ιδιαίτερα στους μικρομεσαίους. Το νέο «σπιράλ του τρόμου» όπως πολύ εύστοχα το έχουν χαρακτηρίσει όλοι οι μεγάλοι οικονομολόγοι του εξωτερικού θα βυθίσουν την χώρα σε μια πρωτοφανή ύφεση, από την οποία πολύ δύσκολα θα μπορέσει να βγει η χώρα τα επόμενα 30 χρόνια.

Καλώς ή κακώς κάναμε ένα σωρό βλακείες σαν κράτος, με συνευθύνη του λαού ή όχι, δεν το εξετάζουμε στην παρούσα φάση… Αυτό που παραμένει το πιο ενοχλητικό απ’ όλα είναι ότι την στιγμή που οι μικρομεσαίοι βάζουν λουκέτο ο ένας μετά τον άλλο, παράλληλα οι μεγάλοι πολυεθνικοί «γίγαντες» στην Ελλάδα έχουν «στήσει» πάρτι κερδοσκοπίας πάνω στις πλάτες των καταναλωτών. Οι ίδιες εταιρείες που δραστηριοποιούνται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες πωλούν τα ίδια προϊόντα ακόμη και σε πολλαπλάσιες τιμές, βάζοντας φωτιά στον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Η μεταπολίτευση στηρίχτηκε στο οικονομικό μοντέλο της μικρής ιδιοκτησίας. Αυτό για μια μεγάλη περίοδο πέτυχε. Κατά τη διαδικασία όμως δημιουργίας αυτής της μεσαίας τάξης υπήρξαν και πολλές αρνητικές επιδράσεις. Κυρίως οικονομικές αφού δημιουργήθηκε μεγάλη παραοικονομία, αλλά και πολιτικές αφού τροφοδοτήθηκε μεγάλος λαϊκισμός. Παρ’ όλα αυτά όμως ο δυναμισμός αυτής της αναδυόμενης μεσαίας τάξης δημιούργησε ανάπτυξη. Στρεβλή -κρίνοντας εκ του αποτελέσματος- αλλά πάντως ανάπτυξη.

Αυτό το μοντέλο έφτασε στα όριά του. Κατ’ αρχήν οικονομικά. Μέχρι σήμερα ένα μαγαζί συντηρούσε δύο τουλάχιστον οικογένειες. Μία εκείνου που το δούλευε και μία εκείνου που το νοίκιαζε. Αναπτύχθηκε μια ολόκληρη αγορά με τελικό πληρωτή τον καταναλωτή και το κράτος. Ένα μικρό μαγαζί για να «τα βγάλει πέρα» (σύμφωνα με τα ελληνικά πρότυπα) έπρεπε και να πουλά με υψηλότατο ποσοστό κέρδους και να αποφεύγει να πληρώνει φόρους, εισφορές κ.λπ. Στην ουσία η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα δημιούργησε μια τεράστια φούσκα, η οποία τώρα, λόγω της κρίσης, σκάει και τα λουκέτα στους εμπορικούς δρόμους πληθαίνουν.

Στο δια ταύτα χρειαζόμαστε μια νέα μεσαία τάξη που μπορεί να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά ενός νέου αναπτυξιακού άλματος της χώρας. Χρειαζόμαστε μια νέα γενιά μικρομεσαίων με εντελώς διαφορετική νοοτροπία από την προηγούμενη. Οι μικρομεσαίοι της γενιάς του Πολυτεχνείου και της μεταπολίτευσης έκαναν σημαντικά λάθη, τα οποία καλούνται σήμερα να πληρώσουν τα παιδιά τους.

Η μικρομεσαία οικονομία, ότι και να λένε οικονομικοί «γκαουλάιτερ», είναι προαπαιτούμενο της ανάπτυξης. Κοινωνίες χωρίς μεσαία τάξη, δεν στάθηκαν ποτέ στην σύγχρονη ιστορία. Εκτός αν μιλάμε για την εποχή του μεσαίωνα ή για σύγχρονα απολυταρχικά καθεστώτα… Ο καπιταλισμός, ανέκαθεν υπήρξε «χαμαιλέων», γι’ αυτό άλλωστε και καταφέρνει να «επιβιώνει» και θα επιβιώνει στο διηνεκές… Πολλές φορές, για να καταφέρεις να κάνεις δύο βήματα, χρειάζεται να κάνεις και ένα πίσω… Κοινωνική συνοχή και ειρήνη, χωρίς μεσαία τάξη δεν υπάρχει…